Ayak mantarlarının ayak tabanına yerleşme koşulları vardır. Bunlar çeşit çeşit olmakla beraber sıcaklık olsun, hijyen olsun bulaşıcı olsun bir sürü sebebi vardır. Bir kaç madde ile özetlemek gerekirse bunlar;
* Zarar gördüğü için tırnağın yapısı zayıflamışsa * Sentetik çoraplar ve hava geçirmeyen spor kunduralar nemli bir civar sağlıyorsa * Kan dolaşımını etkileyen metabolizma hastalıkları varsa, mantar riski kapınızda demektir.
MANTAR ENFEKSİYONLARI
1 . MANTAR ENFEKSİYONLARI dermatofit, tinea Beden yüzeyinde dermatofitler denilen, cildin üst katmanı, tırnak ve saç gibi yerlerde üreyen, küf eşi mantarlarla infeksiyon olmasıdır. Geçiş genelde insandan insana veya hayvandan insana olabilir.
Sebebi Mantar infeksiyonu her yaşta olabilir. Tinea capitis saç mantarı , tinea cruris kasık mantarı ve tinea pedis ayak mantarı , tinea barba sakal , tinea unguim tırnak özel mantar infeksiyonlarıdır.
Şikayetler Etkilenen bölgede kaşıntı, cilt lezyonları ve kızarıklık, halkasal biçimli lezyonlar, koyu veya sarih renkli farklı alanlar gibi bulgu ve şikayetlere neden olabilirler.
Tanı ve rehabilitasyon Tanı temel olarak cildin görünümüne göre konur. Bazı mantarlar özel bir mavi ışıkla karanlık odada araştırılırsa floresan verirler. Kesin tanı mikroskopla alınan parçaların araştırılması ile konur. Ciltten alınan kazıntı ayrıca laboratuara sevk edilerek kültürde üremesi değerlendirilebilir. Rehabilitasyonda şahsi bakım çok ehemmiyetlidir. Ten pak ve kuru yakalanmalıdır. Ciddi ve uzun süreli infeksiyonlarda hekime müracaat etilmelidir. Hekim sizin için ağızdan kullanılan veya cilde sürülen ilaçlar önerebilecektir. Rehabilitasyon edilmediği zaman üzerinde bakterilerin üremesi ile ikincil bakteriyel infeksiyonlar olabilir.
Tedbir Genel olarak iyi paklik koşulları infeksiyonu önlemeye dayanakçıdır. Mantarlar bulaşıcı olduğu için giysi, saç fırçası veya şahsi kullanılan gereçler tehlike grubunda olan veya mantar geçiren insanlarla paylaşılmamalıdır.
2 . AYAKTA MANTAR ENFEKSİYONU Dermatofitler denilen mantarlar tarafından yapılan infeksiyondur. Bedenimizde basmakalıpta bakteriler ve mantarlar hastalık yapmadan yaşarlar. Uygun civar bulduklarında süratle artıp, infeksiyona neden olabilirler. Ayak mantarı oldukça sık tesadüfülen bir cilt hastalığıdır. Genellikle ergenlikten sonra görülür. En sık görülen ve en çok tekerrür eden mantar infeksiyonudur . Öbür mantar infeksiyonlarıyla beraber görülebilir. Ayak mantarı ve eş hastalıklara tinea infeksiyonları denir ve saç, tırnak ve dış ten gibi dokularda yaşayabilirler. Nemli ve ılık bölgelerde ürerler. Sıkı kunduralar giyilmesi, cildin uzun müddet nemli kalması, minik tırnak ve cilt sıyrıkları duyarlılığı çoğaldırabilir. Tinea infeksiyonları bulaşıcıdır , dolaysız temasla veya aynı kundura ya da duş tabanının kullanılması ile geçebilir.
Tedbir
* Ayak pak, serin ve kuru yakalanmalıdır. * Pamuklu, yün veya bunlar gibi emici maddelerden yapılmış çoraplar giyilmelidir. * Kunduralar ayağa bütün olmalı ve böylece ayağa ya da tırnaklara travma eksiltilmelidir. Dar burunlu, yüksek topuklu, daha önceki, eskimiş kunduralar, çorapsız giyilen kunduralar veya başkasının pabucu giyilmemelidir * Daha Önceki eskimiş kunduralar, çorapsız giyilen kunduralar veya başkasının pabucu. * Yüksek yoğunlukta mantar sporları kapsayabilecek yüzeylerde yalın ayak yürümekten kaçının : halı döşeli tabanlar, banyo yerleri, duşlar, jimnastik salonları, soyunma odaları, yüzme salonları, hamamlar gibi. * Tırnaklar kısa ve düz kesilmelidir. Kenarlarını yuvarlak kesmeyin. * Bedenin öbür kısımlarında olan tinea pedis ve yüzeysel mantar infeksiyonlarına bakın ve rehabilitasyon ettirin. Basmakalıp ve anormal tırnakları kesmek için değişik tırnak makasları kullanın. * Aile aboneleri veya yakın dostlar, temas eden bireyler tinea pedis ve tırnak mantarı için rehabilitasyon edilmelidir.
Kaşıntı, kızarıklık, sulanma, su dolu kabarcıklar, basmakalıp görünen tırnağın renginde değişme gibi vaziyetlerde tinea pedis veya tırnak mantarından şüphelenin.
Şikayetler Kaşınma, yanma, etkilenen bölgenin sızlaması görülebilir. Ayakta kızarıklık olabilir. Ayak tabanı, parmakları veya tırnakta kızarıklık ve inflamasyon oluşabilir. İçi su toplamış yaralar kollanabilir. Kabuklanıp, dökülmeler olabilir. Tırnakta renk farklılığı, kalınlaşma, vahşileşme büyüyebilir.
Tanı ve rehabilitasyon Cilt kültürü ve kimyevi maddelerle tahlil yapılabilir. Rehabilitasyonda şahsi bakım çok ehemmiyetlidir. Cildi kuru ve pak yakalamak gerekir. Ayak devamlı kuru yakalanmalıdır. Pak çoraplar giyilmelidir. Hekim size mantara müteveccih uygun ilaçları verecektir. Bunlar tene sürülen ilaçlar ve ağız yoluyla alınan ilaçlar olabilir. Şayet mantar infeksiyonunun olduğu bölgede bakteriler de infeksiyon yapmışsa antibiyotik rehabilitasyonu da gerekir. Ayak mantarı güç iyileşebilir ve yineleyebilir. Uzun süreli rehabilitasyon ve önleyici rehabilitasyon gerekebilir.
3 . KASIK MANTARI Kasıkta kaşınma sıklıkla ekzema veya başka sebeplerle olur. Kaşıntı ile beraber sıklıkla yetişkin erkeklerde olan bir hastalıktır. Nemli ve ılık alanlarda olabilir. Makûs hijyen, sıkı çamaşırın sürtünmesi, bölgenin uzun müddet nemli kalması ile infeksiyona duyarlılık çoğalır. Kasık mantarı genellikle cinsel uzuvlarda oluşmaz. Öbür tinea infeksiyonlarına göre daha az ciddidir. Ancak anal bölgede kaşıntı veya rahatsızlığa neden olabilir.
Şikayetler Kasıkta, anal bölgede kaşıntı, kızarıklık olur. Hudutları belirgindir. Kuru ve kabuklu gibi olabilir. İçi akışkan dolu lezyonlar da olabilir. Ciltte koyu veya sarih alanlar olabilir.
Tanı ve rehabilitasyon Tanı temel olarak cildin görüntüsüne göre konur. Biyopsinin mikroskopik analizi veya kültür yapılabilir. Rehabilitasyonda şahsi hijyen ve bakım ehemmiyetlidir. Hekim sizin için uygun ağızdan veya cilde sürülen ilaçları verecektir. Rehabilitasyona yanıt verir, ancak bazı vaziyetlerde dirençli olabilir. Lezyon bölgesinde kalıcı renk farklılığı yapabilir.
Tedbir Genel olarak iyi hijyen ehemmiyetlidir. Banyodan sonra kurulanmak gerekir. Sürtünmeyi önlemeye çalışmak ehemmiyetlidir. İç çamaşırlar sıkı ve havasız olmamalıdır.
4 . TIRNAK MANTARI Hem el hem de ayak tırnaklarında görülebilir. Tırnaklar kalınlaşır, katmanlara böler ve renk değiştirir. Uzun süreli rehabilitasyon gerektirir. Bazen rehabilitasyona direnç ve nüks büyüyebilir.
5 . SAÇ MANTARI Genellikle çocukları tesirler. Bulaşıcıdır ve salgın olabilir. Genellikle hafiftir. Lezyonlar halkasal veya besbelli kenarlı değildir. Kırılan saçların neticeyi olarak tipik siyah noktalar olabilir. Bazı tiplerinde soluk, kırılgan saçlar vardır. Rehabilitasyon hekim tarafından yapılmalıdır. İlaçların yanı gizeme uygun şampuanlarla da yıkanmalıdır.
6 . VAJİNAL KANDİDİYAZİS Candida albicans özellikle kadınların genital florasında sıklıkla bulunan bir mantardır. Bu faktörün şikayete neden olacak biçimde vajinada fazla artmasına kandidiyazis denir. Bu hastalık kadınların 3/4‘namda yaşamlarında bir kere, yarısında da birden fazla kere olur. Basmakalıpta bulunan bu mantarın fazla artmasının altında pek çok etken yer almaktadır. Geniş spektrumlu antibiyotiklerin kullanımı ve ağız yoluyla alınan doğum hakimiyet hapları alımı bu tehlike etkenlerinden ikisidir. Gebelik, menstruasyon, şeker hastalığı, sıkı iç çamaşırları, HIV virüsü veya bazı ilaçlarla bağışıklığın baskılanması da öbür nedenlerdir.
Şikayetler ve bulgular Kadınlarda genellikle cinsel uzuvda tahriş ve akıntı vardır. Kaşıntı ve yanma da ehemmiyetli şikayetlerdir. Kaşımak sebebiyle vulva şişebilir ve çatlaklar oluşabilir. Cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilebilir. Akıntı beyaz, peynirimsidir. Erkekler genellikle şikayetsiz taşıyıcılar biçimindedirler. Seyrek idrar yapılan yerden hafif bir kaşıntı olabilir. Özellikle cinsel ilişkiden sonra erkekler yanma ve tahriş sezebilirler. Ciddi olgularda penis başında yıpranmalar, çatlaklar olabilir.
Önlemek için neler yapılabilir? Sıkı ve sentetik elbiseler giymekten kaçının. ·Pamuklu çamaşırlar giyin. ·Genital bölgenizi yıkadıktan sonra kuru tutun. Zira nemli civarlar mantarların üremesi için daha uygundur. ·Genital pakliği önden arkaya doğru yapın, böylece rektumdaki mikroorganizmaları vajinanıza taşımamış olursunuz. ·Mayo veya öbür ıslak kıyafetlerinizi hemen değiştirin. ·Kadın hijyenik spreyleri veya deodarantlarını, parfümlü pedleri kullanmayın. Parfümlü, kremli tuvalet kağıtları kullanmayın. Bu gibi malzemeler vajinanın asitliğini değiştirerek infeksiyona yatkın hale getirebilir.